| 
| 
«KADER HEKİMLERDEN DAHA GÜÇLÜDÜR»
Lucas İncili’ne göre (4.23), kendi yurdunda büyük bir direnç gören İsa hemşehrilerine şöyle seslenir: «Şüphesiz siz şimdi bana ‘Doktor, önce kendini iyileştir!’ şeklindeki atasözünü hatırlatacak ve şunu diyeceksiniz: mucizelerini burada, kendi vatanında da göster; Capernaum’da yaptığın gibi».
«Doktor, önce kendini iyileştir!» şeklindeki bu söz, daha sonra Lucas İncili’nin 4. yüzyılda yapılmış ünlü Latince çevirisinde «Medice, cura te ipsum!» şeklinde yer almış ve sonraki bütün devirlerde hem kendini iyileştiremeyen hekimlere ve hem de kendi kusurlarını görmeyen ama başkalarını eleştiren kimselere karşı kullanılmıştı.
Yazılı kaynaklar, herkese şifa dağıtan ama kendi derdine derman olamayan bazı hekimlerden söz etmektedir. Örneğin, Karia’daki Stratonikeia (Yatağan/Eskihisar) kentinde ele geçen bir mezar taşında yer alan iki şiir, hekimlerin Kader (Moira) karşısındaki çaresizliklerini dile getirmektedir. İzmir Müzesi’nde korunan ve M.S. 2-3. yüzyıllara tarihlenen bu şiirleri şöyle çevirmek mümkündür:
Zamansız ölen bir genç burada yatan
Adını Kıbrıs-Paphos’lu bir kadından alan
Üvey babam Karpos dikti bu mezar taşını
Uğruma nesi varsa yoksa harcayan.
Birçok hastayı ayağa kaldırdın, ey Epaphrodeitos!
Herkese dost idin, hekimlikte iyi, hem de özenli
Öğrenmiştin kendine değil, başkalarına yardım etmeyi
Bu yüzdendir bulamadın kendi hastalığına çareyi
Ama insan Kader'in hekimlerden güçlü olduğunu bilmeli.
Ebe Iulia Primigenia’yım ben, nice kadını kurtardım
Ama kendim Kader’in karşısında çaresiz kaldım.
Popüler Yunan kültüründeki inanca göre ölüm karşısında kim olduğunuzun hiçbir önemi yoktu. Çünkü ölüm, Hades’in veya Kader Tanrıçaları’nın (Tykhe veya Moira’lar) ya da kutsal ruhların (Daimon’lar) bir kararıydı. Ve onların adil olmaları da mümkün değildi. Nitekim M.S. 3. yüzyıldan günümüze ulaşan bir Grekçe şiirde Mısır’lı bir ebeveyn Hades’e şöyle isyan ediyordu:
Çocuklar için eziyet çekmenin yararı ne, nedendir bunca özen,
Eğer Zeus değil de, Hades ise onların kaderine hükmeden ?
KISA KAYNAKÇA:
R. Lattimore, Themes in Greek and Latin Epitaphs, 1942, 142-151.
E. Pfuhl – E. Möbius, Die ostgriechischen Grabreliefs II, 1977-1979, 2112.
G.H.R. Horsley, New Documents Illustrating Early Christianity, IV, 1987, 20-4.
R. Merkelbach – J. Stauber, Steinepigramme aus dem griechischen Osten, I, 1998, 220.