NİŞANLISINI ALDATAN BİR KADININ

AY TANRISI MEN TARAFINDAN CEZALANDIRILMASI

M.S. 1-3. yüzyıllarda, Katakekaumene adı verilen volkanik Kula yöresi yerel din ve tapınakların ağır bir baskısı altındaydı. Bu yöredeki onlarca tapım merkezi yakın çevresini her bakımdan kontrol altına almıştı. Öyle ki, Tanrılar köyleri yönetmekte ve her türlü sosyal ve ekonomik etkinliği denetlemekteydiler. Onların koydukları kurallara aykırı  herhangi bir adım atmak ağır tanrısal cezalarla karşılaşmak demekti.nisanlisini aldatan kadin

Antik devirde, Kula yakınlarındaki Hamidiye köyünün civarında Aksiotta adında bir köy bulunmaktaydı. Bu yöredeki diğer birçok köy gibi, Aksiotta köyü de Ay Tanrısı Men’in egemenliği altındaydı. Anlaşılan, Tiamos (?) ve Artemidoros gibi bazı kişiler bu civarda Men için tapınak(lar) inşa ettirmişlerdi. 1978 yılında Hamidiye civarında bulunmuş olan Grekçe bir adak yazıtı, bölgedeki tapınakların insanlar üzerinde ne denli etkili olduklarını göstermesi bakımından önemlidir. Üst kısmında Ay Tanrısı Men’in simgesi olan bir hilal kabartması bulunan bu yazıtın korunmuş olan üst kısmında şu ifadeler okunmaktadır:

«Aksiotta köyüne hükmeden ve Tiamos ile Artemidoros tarafından kendisine tapınak yaptırılan Tanrı Mis (= Men) ve onun gücü büyüktür! Aphphias, Gaius ile Kosmos kızı Iulia’nın nişanlanmalarına aracılık etti. Ama Iulia, Gaius’a sadık kalmadı; ona haksızlık etti. Ve Tanrı onu cezalandırdı. Bu yüzden Tanrı büyüktür ...».

Adağın, nişana aracılık eden ve bu yüzden mahcup olan Aphphias adındaki kadın tarafından mı, yoksa ihanete uğrayan Gaius tarafından mı sunulduğu anlaşılmamaktadır. Ama kesin olan şey, nişanlısını aldatan Iulia’nın Tanrı Men tarafından cezalandırılmış olduğudur. Yazıtın alt kısmının kayıp olması nedeniyle bazı detayları bilemesek de, Iulia’nın bir hastalık ya da ölümle cezalandırılmış olması mümkündür. Onun böyle bir cezaya çarptırılmış olduğunu gören adak sahibi, taşın üzerine «Bu yüzden Tanrı büyüktür» diye yazmak suretiyle bundan ne kadar hoşnut olduğunu dile getirmektedir.


H. Malay

KAYNAKÇA:

P. Herrmann – H. Malay, New Documents from Lydia, Wien 2007, 76-7, no. 52.