HİKANE ADINDAKİ BİR ANNENİN OĞLUNA YAZDIĞI MEKTUBUNDAN (M.S. 1. yy.)
“Seni On Ay Karnımda Taşıyıp Üç Yıl Emzirdiğim İçin mi Beni Unuttun ?”
1999-2001 yılları arasında, Mısır’daki antik Berenike kentinde yapılan kazılarda ele geçen buluntular arasındaki bir papyrusun üzerinde, Hikane adındaki bir kadının İsidoros adlı oğluna iletilmek üzere yazdığı, M.S. 75 yılı civarına tarihlenen bir mektup yer almaktadır. Hikane’nin mektubu yazdığı (ya da yazdırdığı ?) Berenike adlı yerleşim Mısır’ın Kızıldeniz kıyısındaki önemli liman kentlerinden biri olup, Hindistan ile Mısır arasındaki deniz ticaretinin önemli bir transit merkeziydi. Bu sayfada bir resmini verdiğimiz Papyrusun kimi yerleri okunamaz durumda olsa da, Hikane’nin, Berenike, Arabistan ve Mısır arasında sürekli seyahat eden ve olasılıkla ticaretle uğraşan bir ailenin bireyi olduğu anlaşılmaktadır.
Hikane’nin oğluna yazdığı mektubun çevirisi şöyledir:
«Hikane’den oğlu İsidoros’a selam! Herşeyden önce, kargo gemisi denize açılacağı için, (sana) ... yazmayı gerekli gördüm. Ben şu an Berenike kentindeyim. Sana bir mektup yazdım ama senden hiçbir cevap alamadım. Seni on ay karnımda taşıyıp üç yıl emzirdiğim için mi beni bir mektup yazacak kadar hatırlamıyorsun ? Ve aynı şekilde, sen beni Vaha’daki yerlilere kovdurdun ... ben seni değil. Belki yüzünü görebilirim ve ... diye kardeşlerini Arabistan’da bıraktım. Sadece ... ve seni doğuran kişinin hatırına senden rica ediyorum ve yalvarıyorum ki, iyi durumdaysan gemiye atlayıp gel. ... Fakat ... gelen kız kardeşin ... teyzen. Ben kendimi kurtardım ... büyük ablan çekip gitti (öldü ?), küçük ablan ise buralarda ... Senden rica ediyor ve yalvarıyorum ki ... Erkek kardeşini koru. Çünkü ... benim kimsem yok ... erkek kardeşin ... ilk rüzgarlarla birlikte ... benim için Berenike’ye geldi. Epaphras ve bizi sevenler sana içten dileklerini gönderiyorlar. (... yılı, ... ayının) 24. günü».
[Papyrus’un arka yüzündeki not:] «Hikane’nin bu mektubunu liman görevlisi olan oğlu İsidoros’a veriniz».
Hikane’nin en azından iki erkek ve iki kız sahibi, orta yaşlı bir anne olduğu anlaşılmakta ise de, mektubunda yaşı ve kocası hakkında bilgi sahibi değiliz. Ama bildiğimiz. bu meçhul kadının ihmalkar oğluna yazdığı bu duygusal mektubundaki “Seni on ay karnımda taşıyıp üç yıl emzirdiğim için mi beni bir mektup yazacak hatırlamıyorsun ?” şeklindeki feryadının bizlere hep fedakar annelerimizi anımsatacak olması.
KISA KAYNAKÇA:
R.S. Bagnall and R. Cribiore, Women’s Letters from Ancient Egypt, 300 B.C.-AD 800 (2006).
S.E. Sidebotham, Berenike and the Ancient Maritime Spice Route, 2011.
L. Foubert, “Mobile Women in P.Oxy, and the Port Cities of Roman Egypt”, şu eserde: L. de Ligt and L.E. Tacoma (eds.), Migration and Mobility in the Early Roman Empire, 2016.
A. Chaniotis ve diğ., A World of Emotions, Catalogue, 2017, p.